Giải pháp chống ngập lụt ở tpHCM dễ áp dụng nhất

Những nguyên nhân khiến tình trạng Ngập mưa trầm trọng ở HCM

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất và là trọng tâm kinh tế của cả nước với sự đóng góp 20% vào GDP quốc gia và 30% vào tổng giá trị xuất khẩu. mặc dầu sỡ hữu vai trò quan trọng chiến lược ở nền kinh tế nhà nước, nhưng lại nằm trên một nền đất thấp và hay bị ngập vì mưa to, nước lũ thượng nguồn hoặc triều cường. Dựa theo trung tâm chống ngập của thành phố, 60% diện tích toàn thành phố có cao độ thấp hơn 2 m so với trước những năm 90, thành Hồ Chí Minh đã có dấu hiệu bị lún do đô thị hóa. Hơn nữa, tốc độ lún gần 15 mm/năm, hiện nay tại nhiều điểm ở thành phố sẽ có nguy cơ ngập càng ngày càng trầm trọng hơn. Cả thành phố hiện tại có tất cả 322 xã phường đã ghi nhận bị ngập lụt thường xuyên. ở tương lai, rắc rối Ngập lụt của thành phố có thể còn nghiêm trọng hơn khi hệ quả của biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng vào miền đất này. Một báo cáo khác của những nhà nghiên cứu trên thế giới (Dasgupta et al 2009) đã đưa TP HCM vào danh sách 25 thành phố có nguy cơ gặp ảnh hưởng trực tiếp từ biến đổi khí hậu.

Căn do gây ngập lụt, thủy triều ngập ngày càng cao một phần là do biến đổi khí hậu, và nền đất toàn thành phố lún bình quân theo năm, và đô thị hóa lấn kênh rạch làm mất những dòng chảy…

Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều dự án thoát nước với tổng trị giá hơn 1 tỷ USD từ nguồn vốn ODA, chưa kể đến đại kế hoạch trị giá 12 ngàn tỷ đồng do bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn đầu tư.

Tuy nhiên nguyên nhân chính quan trọng nhất là lỗi chủ quan ở việc lập kế hoạch, với trình độ chưa đủ tầm hay chỉ chạy theo khai thác nguồn vốn…

Hệ lụy là đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng cho các công việc chống ngập trong Tp.HCM tuy nhiên xem ra không hiệu quả.

Các chuyên gia chống ngập thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian vừa qua đã tìm kiếm những giải pháp muộn màng, chắp vá, thiếu liên kết đồng bộ giữa những dự án quy hoạch lại với nhau.

Trình độ, nhận thức, dự đoán dài hạn ở quy hoạch và xây dựng vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu thực tế đã dẫn tới tình trạng tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường do ngập trên địa bàn thành phố ngày một trầm trọng hơn.

Nhiều hệ thống cống thoát nước mưa, chống nước ngập dọc theo đường thành phố vừa xây dựng đã thành bể chứa nước với mực nước dâng cao nhất là 60cm, khả năng thoát nước khi trời mưa to không đạt kết quả như mong đợi.

Nhiều hệ thống cống có diện tích không phù hợp để đáp ứng khả năng thoát nước, gây ra ngập úng bởi những trận mưa lớn và rút chậm trong thời gian dài.

Công trình ngăn chặn triều cường để thoát nước mưa xuống kênh rạch vẫn còn yếu kém. 

Cộng với việc gia tăng diện tích bề mặt bị bê-tông hóa không chỉ khiến gia tăng lượng nước mưa chảy trên trên mặt đất vì không thể thấm đất, làm giảm lượng nước ngầm và gây lún cho thành phố, mà còn tạo ra hiệu ứng đảo nhiệt. Số liệu tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy nhiệt độ bề mặt tại TP HCM tăng bình quân hằng năm 0,18 độ C. Vẫn nghiên cứu của những nhà nghiên cứu đó (2008) cho thấy sau 17 năm, nhiệt độ bề mặt tối đa ghi nhận được tại thành phố tăng thêm khoảng 10 độ C (từ 39,8 độ C năm 1989 lên 49,4 độ C năm 2006). Sự biến đổi về nhiệt độ bề mặt, và do đó nhiệt độ không khí cũng tăng theo, đã đẩy mạnh quá trình bốc hơi của nước khiến gia tăng cả về số lượng và quy mô các cơn mưa nhiệt đới trong khu. Số liệu thống kê lượng mưa từ năm 1988 đến năm 2007 tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy một quá trình gia tăng liên tiếp số lượng những đợt mưa cực lớn.

Bất chấp rất nhiều các nỗ lực quốc tế và trong nước nhằm xử lý tình trạng Ngập úng, hiện vẫn chưa có một nghiên cứu hoàn chỉnh nào để giải thích chi tiết đầy đủ nguyên nhân của tình trạng trên. Các nhà nghiên cứu quốc tế thường có xu hướng quan tâm đơn thuần đến rắc rôi biến đổi khí hậu của thành phố, trong khi những đồng nghiệp địa phương thường quá để ý đến vai trò của hệ thống sông ngòi và triều cường mà không để ý đến mối quan hệ giữa đô thị hóa và khả năng thoát nước của thành phố. Điển hình là sự phát triển mạnh mẽ về phía Nam thành phố trên nền đất yếu và thấp hoặc sự phát triển hai bên bờ sông Sài Gòn về phía thượng lưu đã khiến cho hàng ngàn diện tích chứa nước bị biến mất. phương pháp mà các cấp chính quyền đưa ra vẫn chỉ là xây dựng nâng cấp hệ thống đê bao và cống ngăn triều cường – những phương pháp vô cùng tốn kém nhưng lại không giúp giải quyết bản chất vấn đề. 

Dự án chống ngập nghìn tỉ tp.HCM

Các giải pháp chống ngập

Đã có rất nhiều biện pháp khác được đưa ra để chống ngập cho TPHCM, đặc biệt là các giải pháp mang tính kế hoạch công trình như tiếp tục nâng cấp xây dựng đê bao chắc chắn, xây cống chống triều cường… Nhưng, ở điều kiện nguồn lực tài chính có khiêm tốn như hiện nay thì các giải pháp này sẽ rất khó có thể triển khai toàn diện và kịp thời. 

Tuy nhiên từ các nguyên nhân gây ngập như đã kể ở trên, thì phương pháp khơi thông những công trình thoát nước tự nhiên và đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước, cần phải được thực hiện. Dĩ nhiên, khi chưa có đủ nguồn lực để thực hiện những kế hoạch đê bao vững chắc thì cần nghĩ tới giải pháp đê bao có quy mô nhỏ, đê. Và việc trang bị cho mình một số giải pháp chống ngập riêng của mỗi người dân là rất cần thiết.